موضع تولیدکنندگان نفت خلیج فارس به جنگ روسیه و اوکراین
کشورهای ثروتمند تولیدکننده نفت در خلیج فارس سعی کرده‌اند در حمله روسیه به اوکراین پیام بی‌طرفی ارسال کنند تا هم روابط خود را با مسکو متعادل نگه دارند و هم سهم‌شان در بازار جهانی انرژی لطمه نبیند.
به گزارش خبرانرژی، تاثیر جنگ اوکراین بر ذخایر انرژی دنیا باعث نگرانی شده است، بویژه بعد از تحریم روسیه که قیمت نفت را به بشکه‌ای ۱۴۰ دلار رساند. اقدام آمریکا برای ممنوع کردن واردات انرژی از روسیه هم به نگرانی از بی‌‌ثباتی بلندمدت بازار انرژی اضافه کرده است.
این تحولات طبیعتا نگاه‌ها را متوجه کشورهای حوزه خلیج فارس کرد که همواره به دنبال روابط مستحکم با غرب و روسیه بوده‌اند؛ روسیه شریک مهم آنها در بازار اوپک هم هست.
واکنش رسمی چه بوده است؟
قطر، امارات و عربستان از انتقاد آشکار از روسیه برای حمله به اوکراین اجتناب و هر سه پیشنهاد کرده‌اند میانجی گفتگوهای صلح باشند.
عربستان و امارات در مواضع رسمی خود بی‌طرف مانده و در دو رای‌گیری شورای امنیت سازمان ملل علیه روسیه، رای ممتنع داده‌اند که باعث تعجب شد. امارات از اعضای غیردائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد است.
با رای ممتنع این دو در رسانه‌ها گمانه‌زنی شد که شاید امارات با روسیه به “توافق” رسیده تا در ازای این رای، مسکو به یک قطعنامه دیگر سازمان ملل علیه “شورشیان” حوثی تحت حمایت ایران رای موافق بدهد. در رسانه‌ها گفته شد که بعد از حمله حوثی‌ها به امارات، دو کشور مخفیانه موافقت کرده‌اند در رای‌گیری‌های شورای امنیت منافع یکدیگر را لحاظ کنند.
امارات البته بعدا به یک قطعنامه غیرالزام‌آور مجمع عمومی سازمان ملل در محکوم کردن روسیه، رای موافق داد، همانطور که قطر و عربستان رای مثبت دادند.
دوحه هم در جنگ اوکراین موضع بی‌طرفی گرفته و راه حل نظامی برای حل بحران را رد کرده است.
کویت، کشور دیگر حاشیه خلیج فارس، که خود در سال ۱۹۹۰ قربانی حمله عراق شد، موضعی محکم‌تر داشت و ضمن محکوم کردن راه حل نظامی، تاکید کرد که باید تمامیت ارضی کشورها حفظ شود.
درباره انرژی چه گفته شده است؟
تحریم‌های غرب و ممنوع کردن واردات انرژی از روسیه باعث انتشار گزارش‌هایی در رسانه‌ها و تردید تحلیلگران شده که آیا کشورهای نفت‌خیز خلیج فارس می‌توانند پا پیش بگذارند و خلأ احتمالی انرژی را جبران کنند؛ بویژه اگر کشورهای اروپایی از تصمیم آمریکا در ممنوع کردن واردات انرژی از روسیه تبعیت کنند.
سعد بن شریده کعبی، وزیر انرژی قطر، ماه پیش به سی‌ان‌ان گفت دوحه در این جنگ “طرف هیچ کس را نمی‌گیرد”. او متعهد شد که به صادرات گاز به اروپا ادامه بدهد اما تاکید کرد که جایگزین کردن تولید روسیه در این بازار غیرممکن است.
در همین حال امارات، کویت و عربستان به درخواست آمریکا و کشورهای دیگر برای افزایش تولید اوپک پاسخ منفی دادند.
وال استریت ژورنال، ماه پیش نوشت بعد از ممنوع شدن واردات انرژی از روسیه به آمریکا، محمد بن زاید، ولیعهد امارات و محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، درخواست کاخ سفید برای تماس تلفنی با جو بایدن را رد کردند.
آن زمان یوسف عتیبه، سفیر امارات متحده عربی در واشنگتن گفت که روابط کشورش با آمریکا در مرحله “تست فشار” است.
بعد از آنکه بریتانیا هم اعلام کرد تا پایان سال میلادی جاری، واردات انرژی از روسیه را متوقف می‌کند، بوریس جانسون، نخست‌وزیر این کشور تقریبا یک ماه پیش به امارات و عربستان سفر کرد تا درباره ذخایر انرژی گفتگو کند.
واکنش رسانه‌ها چه بوده است؟
رسانه‌های کشورهای عربی خلیج فارس در پوشش اخبار جنگ ادبیات مقام‌های حاکم را تکرار کرده‌اند و گزارش‌های خبرگزاری‌های رسمی، محدود به پوشش تماس‌های تلفنی سران کشورها و برجسته کردن آن و توصیف بحران با لحنی بی‌طرف بود.
العربیه، اسکای عربی و الجزیره هم که مهم‌ترین تلویزیون‌های عرب زبان بین‌المللی منطقه هستند، با احتیاط موضوعات حساس را گزارش و بیشتر، روایت دولت‌های متبوع خود را منتشر کرده‌اند.
با این حال، مفسران رسانه‌های محلی بر تنش آشکار میان آمریکا از یک‌سو و امارات و عربستان از طرف دیگر تمرکز کرده‌اند. برخی معتقدند به دلیل همین تنش است که دو کشور در این نزاع طرف آمریکا را نمی‌گیرند.
گمانه‌زنی درباره توافق احتمالی قریب‌الوقوع میان آمریکا و ایران هم به این تنش دامن زده است. چند تحلیلگر نوشته‌اند که مسئله اصلی برای کشورهای عرب خلیج فارس، بجز نیاز به حمایت آمریکا برای جنگ با “شورشیان” تحت حمایت ایران در منطقه از جمله حوثی‌ها، موضوع توافق هسته‌ای است.
روزنامه العرب چاپ لندن، حامی مواضع امارات متحده عربی، نوشت هدف آقای عتیبه فرستادن پیام به واشنگتن به خاطر “موضع انفعالی‌اش” در قبال امارات بوده است.
اسکای‌نیوز عربی هفته پیش از یک مقام عرب بدون ذکر نام نقل کرد که موضع اخیر امارات و عربستان نتیجه “بی‌توجهی آمریکایی‌ها” به متحدانش در منطقه و حرکت در مسیر توافق با ایران است.
